Kayıplar Üzerine

- PUBLISHER
- Selin Kızgın
- CATEGORY
- opinion
- DATE
- 14/10/2025
Neden aldığımı bilmediğim aldıktan sonrada okumaktan hep kaçtığım bir kitap vardı ‘’Keder Üzerine’’ Yazarı Chimamanda Ngozi Adichie’nin yaşadığı kayıp sonrası, derin yas sürecini anlatıyor. Elim her gittiğinde okumaya hazır olmadığımı fark edip bırakıyordum. Bugün o günmüş, başladım...
Kayıplar, hayatın sessiz ama en öğretici duraklarından biri. Hepimizin başına gelir; kimimiz bir insanı, kimimiz bir yeri, kimimiz bir zamanı, kimimiz de bir dostu kaybederiz. Ben kaybımı çok yakın bir zamanda yaşadım. Kulağa küçük gibi gelebilir ama içimdeki boşluk hiç de öyle değil. En yakınlarımdan birini, kardeşim gibi gördüğüm kedimi kaybettim. Ve onunla birlikte, saf sevginin ne olduğunu hissettiren bir parçamı da…
Aramızdaki bağ, öyle sözcüklerle tarif edilebilecek bir şey değildi. O, sadece bir evcil hayvan değil; benim sessiz yoldaşım, kalbimin aynasıydı.
Kimsede görmediğim sevgiyi onda gördüm. Beni sevmekten asla vazgeçmeyecek; koşulsuz, beklentisiz, saf sevgiyi.
Eve her girdiğimde hemen kapıda belirir, “Hoş geldin,” der gibi ayaklarıma sürünürdü. Tam bir sevgi bağımlısıydı desem yeridir.
Üzerimi değiştirmeme bile izin vermeden sadece onu seveyim isterdi. Sonrasında da hiç kucağımdan kalkmaz, benimle yatar; yemek yerken bile yanımda otururdu. Gölgem gibiydi sanki, nereye gitsem oradaydı.
Çok farklı bir bağ vardı aramızda. Her şeyimi ona anlatır, ona ağlardım. Sanki anlıyormuş gibi yanıma kıvrılır, minik patileriyle sarılırdı, hemen sakinleşirdim. Bir de tabii ki dilediklerimi; hani kedilere söylenen şeyler gerçek oluyormuş ya, ben de hep dilediklerimi ona söylerdim, gerçek de olurdu. Hem sırdaşım, hem dilek kutumdu. Aynı dili konuşmuyorduk ama zaten gerek de yoktu. Göz göze geldiğimizde ne hissettiğimizi anlardık. Hatta belki inanmayacaksınız ama bana “abla” diye sesleniyordu. (Kanıtlarım var!) Belki biraz “ablaw” diye de duyulabilir :)
Ve şimdi onun yokluğunda, içten içe soruyorum kendime:
Kime sığınacağım şimdi?
Onun varlığı bana çok şey öğretti ama gidişi de başka bir şey öğretiyor: Yas tutmanın da sevmenin bir başka yüzü olduğunu. Çünkü yas, sevginin bittiğini değil, hâlâ sürdüğünü ama artık paylaşacak bir bedenin kalmadığını fark etmek gibi…

‘Keder zalim bir eğitim. Yas tutmanın ne kadar kaba öfke dolu olabileceğini öğreniyorsunuz. Düşünmeden söylenen başsağlığı dileklerinin nasıl hissettirdiğini öğreniyorsunuz. Kederin dil, dilin başarısızlığı ve dili anlamakla ilgili olduğunu öğreniyorsunuz. Yanların neden böyle ağrıyor ve hassas? Ağlamaktan olduğunu söylediler. Kaslarımızla ağladığımızı bilmiyordum. Acı çekmek şaşırtıcı değil ama fizikselliği öyle…’
Keder Üzerine - Chimamanda Ngozi Adichie
Gülümsemeye devam ediyorum, hayatın rutinini sürdürüyorum. Ama içimde başka bir hikâye akıyor. Bazen başaramıyorum da zaten. Gözlerimin dolmasını engelleyemediğim anlar oluyor. Ama yine de çabalıyorum. Çünkü bir yandan da biliyorum; hayat durmuyor, benden de durmam beklenmiyor. Ama bu durum, içimde taşıdığım boşluğu yok etmiyor. Sadece onunla yaşamayı öğrenmem gerektiğini fısıldıyor.
Eve her geldiğimde beni karşılayan o güzel sesin yokluğu… Şimdi, beni evimden uzaklaştırıyor sanki. Her gece birlikte uyuduğum o küçük beden, şimdi sadece bir anı olarak kaldı bana. Ellerimin arasında son nefesini verdiğinde, ne bir veda edebildim ne de hazırlanabildim.
Zaten böyle bir şeye hazır olunur mu?
Her şeyin bu kadar ani olması, alışmamı zorlaştırıyor belki de.
Bir şeye alışmak nedir ki zaten? Yokluğa alışmak mümkün mü?
Bazen odamda duran bir şeyin silüetinde görüyorum onu; yanına gidiyorum, sanki o çoktan gitmemiş gibi…
Gözlerimin dolmasını engelleyemediğim anlar oluyor. Ama yine de çabalıyorum. Çünkü bir yandan da biliyorum; hayat durmuyor, benden de durmam beklenmiyor.
Keder Üzerine-Chimamanda Ngozi Adichie
İnsanın sevdiği bir varlığı her gün yanında görmeye, ona dokunmaya, onunla konuşmadan anlaşmaya alışması kolay. Ama sonra bir gün yok oluveriyor ve senden o yokluğa “alışman” bekleniyor. Ama gerçek şu ki bazı yokluklara alışılmıyor. Sadece onunla yaşamayı öğreniyorsun.
Sadece bir kaybı değil, o kayıpla birlikte giden bütün küçük mutlulukları, alışkanlıkları, rutinleri, sessizliği… hepsini içimde taşıyorum. Her sabah uyandığımda, her akşam eve geldiğimde, onun yokluğu bana yasın ne kadar uzun, ne kadar sessiz ve ne kadar kişisel bir süreç olduğunu hatırlatıyor.
‘Uzun zaman korktuğunuz şey sonunda olur ve o duygu selinin arasında acı ve dayanılmaz bir rahatlama hissedilir.’
Keder Üzerine-Chimamanda Ngozi Adichie
Ve bazen düşünüyorum: Yas bitince, alışmış mı olacağım? Bir gün “tamam” deyip, devam mı edeceğim? Yoksa alışmak, sadece o eksikle birlikte yaşamayı öğrenmek mi? Kimse bunu tam olarak tarif edemiyor. Ve belki de kimse gerçekten alışmıyor. Bazı anlarda gülümseyebiliyorsun onun anısıyla. Ama biliyorum her şeyde olduğu gibi, nasıl varlığına alıştıysam yokluğunada alışmaya başlayacağım. İnsanoğlu böyle çünkü acıları diri tutamıyor. Hiçbir şey olmamış gibi devam ediyorum, bazen unutuyorum hatta. Sonra bir anda dan diye vuruyor gerçekler yüzüme, hatırlıyorum.

‘Bir aydınlanma daha: Kahkaha ne ölçüde kederin parçasıdır. Kahkahalar ailemizin diline sıkıca örülüyor ve şimdi onu hatırlayarak gülüyoruz ama arka planda hala belli belirsiz bir kuşku var. Kahkaha diniyor yerini gözyaşına, üzüntüye, öfkeye bırakıyor. Yarından ve daha sonraki yarınlardan korkuyorum.’
Keder Üzerine - Chimamanda Ngozi Adichie
“Birini kaybetmek, yaşadığını anlamanın acı bir yoludur.” demiş Khalil Gibran, Şimdi anlıyorum ki bazı vedalar, bir son değil; sevginin başka bir haliyle devam etmesidir. Onunla geçirdiğim her an, içimde sonsuza dek yaşamaya devam edecek. Gidişiyle eksilmedim alında, onun bana kattıklarıyla başka bir şekilde tamamlandım. Artık yokluğu canımı acıtsa da varlığına duyduğum şükran her şeyin önüne geçiyor. O, sevginin ne kadar sade ne kadar derin ve gerçek olabileceğini gösterdi bana. Bu yüzden biliyorum o hep benimle olacak. Bu yazı, onun bana öğrettiklerinin bir yansıması.
Ve bu cümle, ona kalpten gelen bir teşekkür: Bana yaşattığın her şey için teşekkür ederim!
‘Şimdi ondan geçmiş zamanda bahsediyorum ve ondan geçmiş zamanda bahsettiğime inanamıyorum.’
Keder Üzerine-Chimamanda Ngozi Adichie
Selin Kızmaz is a designer at Ba’ndo.